تبادل لینک هوشمند
 |
درس 12 ویژگی های حکومت اسلامی
خوانديم كه ولايت و رهبری جامعه درعصر غيبت، به نيابت از امام عصر برعهدۀ فقيه واجد شرايط است. اكنون می خواهيم به مسائل مربوط به حكومت اسلامی و ويژگی های آن بپردازيم.
• ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ نحل 125( دی 90)
• اي پيامبر مردم را با حكمت و گفتار استوار و منطقي و پند نيكو، به راه پروردگارت بخوان و با مخالفان به شيوه اي كه نيكوتر است جدال وگفتگو كن
ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ نحل 125
1- با توجه به این آیه خداوند چه روشهای تبلیغی را توصیه کرده است ؟ و لازمه آن چیست؟تکرا ر سوال تیر 89
لازمه به كارگيرى اين روش ها، تقويت عقل و خرد و تأمل خردمندانه در اسلام است؛ به طورى كه بتوانيم معقول و خردمندانه از دين الهى دفاع كنيم و پاسخگوى پرسش هاى جويندگان حقيقت باشيم.
فُاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَن تَابَ مَعَكَ وَلاَ تَطْغَوْاْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
پس اى پيامبر! همان گونه كه مأمور شدهاى، استوار باش و نيز هر كس كه با تو، به سوى خدا آمده است، و سركشى نكنيد كه او به آنچه مىكنيد بيناست. سوره هود 112
• فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ
• اى رسول ما! پس به خاطر رحمتى از جانب خدا كه شامل حال تو شده، با مردم مهربان گشتهاى و اگر خشن و سنگدل بودى، مردم از دور تو پراكنده مىشدند. پس از تقصير آنان درگذر و براى آنها طلب آمرزش كن و در امور با آنان مشورت نما، پس هنگامى كه تصميم گرفتى قاطع باش و بر خداوند توكّل كن. براستى كه خداوند توكّل كنندگان رادوست مىدارد.
آل عمران 159
• وَإِنَّ رَبَّـكُـمُ الـرَّحْـمَـنُ فَاتَّـبِعـُونِـي وَأَطِـيـعُـوا أَمْرِي طه 90
• وهمانا پروردگار شما خداوند رحمان است ، پس از من پيروي كنيد و دستور مرا اطاعت نماييد.
• به کمک توضيحات زير، ترجمه آيات را تکميل کنيد.
• اُدعُ: دعوت کن
• حِکمَة: علم محکم و براساس استدلال
• جادِلهُم: با آنان به بحث و مجادله بپردا ز
• عَزَمتَ: تصميم گرفتی
• اَحسَن: بهترين، پسنديده ترين
• شاوِر: مشورت کن
• تَوَکَّل: توکل کن
2- رابطۀ رهبر با مردم را توضیح دهید؟
ولايت و رهبری در جامعه اسلامی، به جانشينی و نيابت از رسول خدا و امامان انجام می شود ورهبربا پيروی ازآن بزرگواران،قوانين اسلامی را درجامعه به اجرادرمی آوردوپياده می کند از اين رو،ولی فقيه به عنوان رهبرجامعه اسلامی، از راهنمايی قرآن کريم بهره می برد و رسول خدا واهل بيت ايشان را اسوه و سرمشق قرار می دهد و می کوشد که به شيوه آنان عمل نمايد.
پس لازم است برای شناخت رفتار و رابطه رهبر با مردم ابتدا به سراغ قرآن کريم برويم و از آيات ابتدای درس برخی از اين رفتارها را استخراج کنيم:
3- از رابطه رهبر و مردم با توجه به آیات قرآن کریم چهار مورد بنویسید؟
١- رهبر نسبت به مردم جامعه خود دلسوز و مهربان است. از کوتاهی های مردم می گذرد و برای آنان از خداوند آمرزش می خواهد. سوره..... / آيه.....
٢- با مردم جامعه خود مشورت می کند و تصميم گيری های خود را پس از مشورت انجام می دهد.با توجه به توسعه جوامع، لازمه مشورت، وجود گروه ها و نهادهای مشورتی است که امروزه در جمهوری اسلامی ايران به شکل های گوناگونی مانند…… وجود دارد.
سوره..... / آيه.....
٣- ولی فقيه در تصميم گيری قاطع و استوار است و با توکل بر خداوند برنامه ها را به پيش می برد و مانع خلل و سستی در نظام اسلامی می شود. سوره..... / آيه.....
٤- با روش های درست و منطقی به روشنگری مردم می پردازد و تلاش می کند که آنان به روشن بينی و بصيرت لازم برسند و راه حق را از باطل تشخيص دهند و در دام دشمنان خدا و مردم نيفتند. سوره..... / آيه.....
همچنين با مطالعه و تحقيق در سيره پيامبر گرامی و امامان بزرگوار ، به ويژگی های ديگری برای رهبری می رسيم که در ادامه ويژگی های قبل می آوريم:
4- از رابطه رهبر با مردم با توجه به سنت و سیره ی پیامبر و امامان چهار مورد بنویسید؟
٥- رهبر جامعه اسلامی نسبت به سرنوشت جامعه و اصول اسلامی استوار و قاطع است و اجازه نمی دهد قوانين اسلامی مورد بی توجهی قرار گيرد.
٦- رهبر جامعه اسلامی نگاه برابر و مطابق قانون به آحاد جامعه دارد وبا مردم مناطق مختلف کشورواقوام گوناگون به مساوات رفتارمی کند.
٧- تربيت و هدايت مردم به دين خدا و سعادت حقيقی را مهم ترين حق مردم می داند وتلاش می کند که اين مسئوليت را به خوبی انجام دهد.
٨- رهبر، در برابر مردم و به خصوص مستمندان و مستضعفان، متواضع و فروتن و در برابرستمکاران و مستکبران، با عزت، نفوذناپذير و مقتدر عمل می کند.
وقتی که اميرالمؤمنين علی (ع) مالک اَشتَر را به فرمانداری مصر منصوب کرد، نامه ای به وی نوشت و در آن نامه سيمايی از يک حاکم اسلامی را ترسيم کرد و مسئوليت های او را بيان فرمود. اين نامه به « عهدنامۀ مالک اشتر» مشهور است. قسمت هايی ازاين نامه را دراينجا می خوانيد. امام، در هر فرمانی که به مالک می دهد، علت آن را هم بيان می کند. اين قسمت ها را مطالعه نماييد و هر فرمان را از علت آن تفکيک کنيد تا بدانيد که چرا امام آن دستور را به مالک داده است.
5- با توجه به سفارشات علی (ع) به مالک اشتر بنویسید چرا رهبردل خويش را نسبت به مردم تحت حکومت مهربان قرار بدهد و با همه دوست و مهربان باشد؟
دل خويش را نسبت به مردم تحت حکومت مهربان قرار بده و با همه دوست و مهربان باش؛ چرا که مردم دو دسته اند، دسته ای برادر دينى تو و دسته ای ديگر در آفرينش همانند تواند.
6- با توجه به سفارشات علی (ع) به مالک اشتر بنویسید چرا رهبرباید اگر با مقام و قدرتى که داری دچار تکبّر يا خود بزرگ بينى شد به بزرگى حکومت خداوند که برتر از خود است، بنگرد؟
اگر با مقام و قدرتى که داری دچار تکبّر يا خود بزرگ بينى شدی به بزرگى حکومت خداوند که برتر از توست، بنگر. اين کار تو را از آن سرکشى نجات مى دهد، تندروی تو را فرو مى نشاند و عقلت را به جايگاه اصلى بازمى گرداند.
7- با توجه به سفارشات علی (ع) به مالک اشتر بنویسید چرا دوست داشتنى ترين چيزها نزد تو، آن چيزی باشد که در حق ميانه ترين،در عدل شامل ترين و در جلب خشنودی مردم فراگير ترين است ؟
دوست داشتنى ترين چيزها نزد تو، آن چيزی باشد که در حق ميانه ترين،در عدل شامل ترين و در جلب خشنودی مردم فراگير ترين است؛ زيرا خشم عمومى مردم، خشنودی خواص و نزديکان را از بين مى برد و رضايت عمومى؛ خشم خواص را بى اثر مى کند.
8- با توجه به سفارشات علی (ع) به مالک اشتر بنویسید چرا رهبر از کسانی که اهل عيب جويى از ديگران اند، از خود دور کند؟
کسانی را که اهل عيب جويى از ديگران اند، از خود دور کن؛ زيرا مردم عيب هايى دارند که مدير و رهبر جامعه بايد بيش تر از همه در پنهان کردن آن ها بکوشد.
9- با توجه به سفارشات علی (ع) به مالک اشتر بنویسید چرا رهبردر قبول و تصديق حرف سخن چين شتاب نکند ؟
در قبول و تصديق سخن چين شتاب مکن؛ زيرا سخن چين در لباس نصيحت ظاهر مى شود، اما خيانتکار است.
10- با توجه به سفارشات علی (ع) به مالک اشتر بنویسید چرا رهبر با افراد ترسو مشورت نکند؟
با ترسو مشورت نکن که در انجام دادن کارها روحيۀ تو را سست مى کند.
11- با توجه به سفارشات علی (ع) به مالک اشتر بنویسید چرا در نظررهبر هرگزنيکوکارو بدکاريکسان نباشد؟
هرگز نيکوکار و بدکار در نظرت يکسان نباشد؛ زيرا در اين صورت، نيک وکاران به کار خير بى رغبت و بدکاران به کار بد تشويق مى شوند.
12- با توجه به سفارشات علی (ع) به مالک اشتر بنویسید رفتار رهبردرخصوص طبقات محروم .....چگونه باید باشد؟
خدا را خدا را ! در خصوص طبقات محروم … برای خدا پاسدار حقى باش که خدا برای آنان معين فرموده است … مبادا دل مشغولى های حکومت تورا از رسيدگى به آنان با ز دارد که هرگز کارهای فراوان و مهم، عذری برای ترک مسئوليت های ديگر نخواهد بود … برای اين گروه، عده ای از افراد مورد اطمينان و خدا ترس و متواضع را انتخاب کن تا دربارۀ وضع آن ها تحقيق کنند و به تو گزارش دهند. سپس، برای رفع مشکلات آن ها به گونه ای عمل کن که در پيشگاه خدا معذورباشى؛ زيرا اين گروه بيش تر از ديگران به عدالت نيازمندند.
13- از وظایف مردم نسبت به رهبر و حکومت اسلامی باتوجه به آیات چهار مرد بنویسید؟
١- مردم مسئوليت دارند از رهبر جامعه تبعيت کنند و پايبند قوانين و مقررات حکومت اسلامی باشند. سوره طه / آيه 90
٢ - برای اجرای قوانين اسلام، پيشرفت جامعه و ناکام گذاشتن دشمنان خدا و مردم، از خوداستقامت و پايداری نشان دهند. زيرا با تشکيل حکومت اسلامی، منافع ظالمان و مستکبران به خطرمی افتد و آنان با تمام امکانات و ابزارهايی که دارند، می کوشند که مردم را دچار سختی و مشکلات کنندتا بالاخره دست از حق طلبی خود بردارند.
سوره هود / آيه 112
٣- وحدت و همبستگی اجتماعی خود را بر محور رهبری جامعه حفظ کنند تا قدرت های ستمگرنتوانند در کشور اسلامی نفوذ کنند و عزت و استقلال جامعه را به خطر اندازند.
٤- خود را برای مقابله با ظالمان و مستکبران آماده کنند به طوری که آنان فکر تهاجم به سرزمين اسلامی را در سر نپرورانند.
14- چرابرای اجرای قوانين اسلام، پيشرفت جامعه و ناکام گذاشتن دشمنان خدا و مردم، از خوداستقامت و پايداری نشان دهند.؟ زيرا با تشکيل حکومت اسلامی، منافع ظالمان و مستکبران به خطرمی افتد و آنان با تمام امکانات و ابزارهايی که دارند، می کوشند که مردم را دچار سختی و مشکلات کنندتابالاخره دست ازحق طلبی خودبردارند.
همچنين برخی ديگر از وظايف مردم را که از سخنان پيشوايان دين به دست آمده، ذکر می کنيم:
15- از وظایف مردم نسبت به رهبر و حکومت اسلامی با توجه به احادیث پنج مورد بنویسید؟
٥ - آگاهی های سياسی و اجتماعی خود را افزايش دهند تا بتوانند در شرايط پيچيده ای که قدرت های ظالم در دنيا ايجاد می کنند، تصميمات صحيح بگيرند و درست عمل کنند.
٦- خيرخواه و نصيحت گر و ياری دهنده رهبر باشند.
٧- وظيفه امر به معروف و نهی از منکر را با روش های درست و تأثيرگذار انجام دهند و مانع گسترش بدی ها و زشتی ها و کم رنگ شدن خوبی ها و نيکی ها گردند.
٨- در جهت آبادانی کشور بکوشند.
٩- در حفظ اموال عمومی تلاش کنند.
١٠- منافع کلّ جامعه و نظام اسلامی را بر منافع فردی خود ترجيح دهند.
16- امیرالمومنین علی (ع) در باره علت اهميت مسئوليت های رهبر نسبت به جامعه و جامعه نسبت به رهبر، چه می فرماید؟
اميرالمؤمنين می فرمايد:
«...و بزرگ ترين حقى که خدا واجب کرده است، حق رهبر بر مردم و حق مردم بر رهبر است، حقوقى که خداوند بر هريک از اين دو نسبت به هم واجب کرده و آن را سبب دوستى و الفت آنان وارجمندى دينشان قرار داده است، مردم جزبه صلاح حاکمان،اصلاح نپذيرند و حاکمان جز به پايدارىمردم، نيکو نگردند، پس هنگامى که مردم، وظيفهٔ خود را نسبت به حاکم انجام دادند و حاکم نيز حق آنان را ادا کرد، حق در ميان جامعه ارزشمند می شود.»
17- نظام جمهوری یا مردم سالار چگونه حکومتی است؟
نظام اسلامی و مردم سالاری
نظام جمهوری يا مردم سالار، حکومتی است که براساس نظر و رأی اکثريت مردم پديد آمده است. يعنی اکثريت مردم، نوع حکومت خود را تعيين کرده اند، نه فرد يا گروهی خاص. در اين نوع حکومت، مردم همواره در تعيين سرنوشت خود دخالت دارند و از راه های تعيين شده در قانون آن را دنبال می کنند
18- لفظ جمهوری در کنار اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران را بررسی کنید؟
اين ويژگی در نظام اسلامی کاملاً وجود دارد و (لفظ « جمهوری » در کنار « اسلامی »بیانگر آن است. مردم ايران با قيام و انقلاب خود، جمهوری اسلامی را برپا کردند و به قانون اساسی که شکل حکومت و خطوط کلّی آن را تعيين می کند، رأی دادند و با شرکت دائم در انتخابات رياست جمهوری،مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و شوراهای شهر و روستا، هم در امور کشور دخالت می کنند و هم پايبندی خود را به اصل نظام اسلامی و قانون اساسی نشان می دهند.)
19- مردم سالاری دینی را تعریف کنید؟
حکومت اسلامی بر مبنای قوانين اسلامی تشکيل می شود و قانون گذاران نمی توانند برخلاف دستورات الهی قانون تنظيم کنند. و به همين جهت اين نظام « مردم سالاری دينی » ، ناميده شده است.
20- تفاوت اساسی ميان نظام های جمهوری دمکراتيک رايج در جهان و جمهوری اسلامی را توضیح دهید؟
البته اين تفاوت اساسی ميان نظام های جمهوری دمکراتيک رايج در جهان و جمهوری اسلامی هست که اوّلاً حکومت اسلامی بر مبنای قوانين اسلامی تشکيل می شود و قانون گذاران نمی توانند برخلاف دستورات الهی قانون تنظيم کنند. ، و به همين جهت اين نظام « مردم سالاری دينی » ناميده شده است. ثانياً دمکراسی رايج در جهان، هدف خود را صرفاً تأمين خواسته های دنيوی مردم قرار داده است و نسبت به ارزش های الهی بی اعتناست. امّا هدف اصلی از نظام اسلامی سعادت اخروی و برقراری عدالت اجتماعی است و آسايش و رفاه مردم را در اين چهارچوب برقرار می کند. زيرا تا انسان ها در آن دو جهت حرکت نکنند، آسايش و رفاه عمومی را به دست نخواهند آورد؛ بلکه فقط گروه های خاصی به ثروت های عظيم خواهند رسيد و اکثريت مردم محروم خواهند ماند. وهمين وضعيت اکنون در جهان وجود دارد.
21- چراهدف اصلی ازنظام اسلامی سعادت اخروی وبرقراری عدالت اجتماعی است و آسايش و رفاه مردم را در اين چهارچوب برقرار می کند.؟
( زيرا تا انسان ها در آن دو جهت حرکت نکنند، آسايش و رفاه عمومی را به دست نخواهند آورد؛ بلکه فقط گروه های خاصی به ثروت های عظيم خواهند رسيد و اکثريت مردم محروم خواهند ماند. و همين وضعيت اکنون در جهان وجود دارد.)
مردم سالارى دينى از اصطلاحاتى است که در سال هاى اخير، رهبر معظم انقلاب اسلامى،حضرت آيت الله خامنه اى، براى تبيين حکومت اسلامى مور داستفاده قرار داده و در مناسب تهاى مختلف،به توضيح درباره آن پرداخته اند؛ به قسمت هايى از اين توضيحات توجه کنيد:
… اين مردم سالارى به ريشه هاى دمکراسى غربى مطلقاً ارتباط ندارد؛ اين يک چيز ديگراست. اوّلاً مردم سالارى دينى دو چيز نيست؛ اين طور نيست که ما دمکراسى را از غرب بگيريم وبه دين سنجاق کنيم تا بتوانيم يک مجموعه کامل داشته باشيم؛ نه؛ خود اين مردم سالارى هم متعلق به
دين است… . مردم سالارى عبارت است از اين که تشکيل نظام به وسيله اراده و رأى مردم صورت بگيرد؛ يعنى، مردم نظام را انتخاب مى کنند، دولت را انتخاب مى کنند، نمايندگان را انتخاب مى کنند،مسئولان اصلى را به واسطه يا بى واسطه انتخاب مى کنند. اين، همان چيزى است که غرب ادعاى آن را مى کند و اين فقط ادعاست.
22- تفاوت هاى اصلى جمهوری اسلامى با ساير حکومت هاى جمهوری را برشمريد.
اولا – حکومت اسلامی بر مبنای قوانین اسلامی تشکیل می شود و قانون گذاران نمی توانند بر خلاف دستورات الهی قانون تنظیم کنند.
ثانیا – دموکراسی رایج در جهان ، هدف خود را صرفا تامین خواسته های دنیوی مردم قرار داده است و نسبت به ارزشهای الهی بی اعتنا ست ، اما هدف اصلی از نظام اسلامی سعادت اخروی و برقراری عدالت جهانی است و آسایش و حکومتی است که براساس نظر و رأی اکثريت مردم پديد آمده است. يعنی اکثريت مردم، نوع حکومت خود را تعيين کرده اند، نه فرد يا گروهی خاص. در اين نوع حکومت، مردم همواره در تعيين سرنوشت خود دخالت دارند و از راه های تعيين شده در قانون آن را دنبال می کنند
23- کلمه« جمهوری » و « کلمه اسلامی » بيانگر چه ويژگی هايی از حکومت کشورماست؟
لفظ « جمهوری » در کنار « اسلامی »بیانگر آن است. مردم ايران با قيام و انقلاب خود، جمهوری اسلامی را برپا کردند و به قانون اساسی که شکل حکومت و خطوط کلّی آن را تعيين می کند، رأی دادند و با شرکت دائم در انتخابات رياست جمهوری،مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و شوراهای شهر و روستا، هم در امور کشور دخالت می کنند و هم پايبندی خود را به اصل نظام اسلامی و قانون اساسی نشان می دهند.
24- بنابر عهدنامه اميرالمؤمنين، چرا حاکم اسلامی بايد نسبت به همه افراد جامعه اسلامی،چه مسلمان و چه غير مسلمان مهربان باشد؟
زیرا رهبر باید دل خويش را نسبت به مردم تحت حکومت مهربان قرار بدهد و با همه دوست و مهربان باشد؛ چرا که مردم دو دسته اند، دسته ای برادر دينى او و دسته ای ديگر در آفرينش همانند اویند.
25- بنابر عهدنامه اميرالمؤمنين،چرا حاکم اسلامی بايد عيب جويان را از اطراف خود دور کند؟
زيرا مردم عيب هايى دارند که مدير و رهبر جامعه بايد بيش تر از همه در پنهان کردن آن ها بکوشد.
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط: دینی سال سوم، ،
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: